Uygulama Notu

Dağıtım sistemleri ve yükler karmaşıklaştığında, geçici aşırı gerilim olasılıkları artar. Motorlar, kapasitörler ve değişken hızlı tahrikler gibi güç dönüştürme ekipmanları, ani gerilim yükselmelerinin bir numaralı üreticileri olabilir. Dış iletim hatlarına yıldırım düşmesi de aşırı tehlikeli yüksek enerjili geçici akımlara yol açabilir. Elektriksel sistemlerde ölçümler yapıyorsanız, bu geçici akımlar “görünmezdir” ve çoğunlukla  önlenemezler.  Bunlar, düşük gerilimli güç devrelerinde düzenli olarak oluşur ve binlerce voltluk tepe noktası değerlerine ulaşabilirler. Bu geçici akımlara karşı korunmak için, test ekipmanınıza güvenlik entegre edilmelidir.
Güvenlik standartlarını kim geliştirir?
IEC (Uluslararası Elektroteknik Komisyonu), ölçüm, kontrol ve laboratuvar kullanımı için olan elektriksel ekipmanların genel güvenlik standartlarını geliştirir. IEC61010-1, aşağıdaki ulusal standartlar için bir temel olarak kullanılmıştır:
• ABD ANSI/ISA-S82.01-94
• Kanada CAN C22.2 No.1010.1-92
• Avrupa EN61010-1:2001
 

Yüksek Gerilim Tesisatı Kategorileri
IEC61010-1, ekipmanın güç kaynağından uzaklığına (bkz. Şekil 1 ve Tablo 1) ve bir elektrik dağıtım sisteminde oluşan geçici akım enerjisinin doğal sönümlemesine bağlı olarak aşırı gerilim kategorilerini tanımlar. Daha üst kategoriler, güç kaynağına daha yakındır ve daha fazla koruma gerektirir.

Bir kategori içinde daha yüksek bir çalışma geriliminin (kararlı hal gerilimi), daha yüksek bir geçici akım ile ilgili olması beklenir. Örneğin, bir CAT III 600 V metre, 6000 V
geçici akımlarıyla test edilirken, CAT III 1000 V metre, 8000 V geçici akımlarla test edilir. Buraya kadar her şey yolunda. Belirgin olmayan ise, CAT III 600 V için 6000 V geçici
akım ve CAT II 1000 V için 6000 V geçici akım arasındaki farktır. Bunlar birbirinin aynı değildir. Bu nokta , kaynak empedansının girdiği noktadır. Ohm Yasası (Amper = Volt/Ohm), bize CAT III için 2 Ω test kaynağının, CAT II için 12 Ω ,test kaynağının altı katı olduğunu söyler. CAT III 600 V metre, CAT II 1000 V metreye göre, “anma gerilimi” olarak adlandırılan değer daha düşük olarak algılansa bile, çok daha iyi geçici akım koruması sağlar. (Bkz. Tablo 2)

Bağımsız testler, güvenlik uyumluluğunun anahtarıdır. Multimetrenizin gerçekten CAT III veya CAT II metre olduğundan nasıl emin olabilirsiniz? Ne yazık ki, bu her zaman kolay değildir. Üreticini, bağımsız kaynaklarca doğrulanmadan multimetresine kendi kendine CAT II veya CAT III onayı verebilir. IEC (Uluslararası Elektroteknik Komisyonu) standartlar geliştirir ve önerir ancak standartların uygulanmasından sorumlu değildir.Cihazlarda UL, CSA, TÜV gibi bir bağımsız test laboratuvarının veya başka bir tanınmış onay kurumunun simgesini ve liste numarasının aranması gerekir. 
Bu simgeler, yalnızca ürün, kurumunun ulusal/uluslararası standartları temel alan standartlarına uygun şekilde
başarıyla testi tamamladıysa kullanılabilir. Örneğin, UL 3111, IEC 61010-1'i temel alır. Hiçbir şeyin kusursuz olmadığı
dünyamızda bu, seçtiğiniz metrenin güvenlik için test edildiğinden emin olmanın en kesin yoludur.
Güvenlik, herkesin sorumluluğudur, ancak en sonunda sizin ellerinizdedir.
Elektrikle çalışırken hiçbir araç yalnız başına güvenliğinizi garanti edemez. Maksimum güvenliği sağlamak, doğru araçların ve güvenli çalışma uygulamalarının bir bileşimiyle gerçekleşir. Aşağıda, işinizde yardımcı olması için bazı ipuçları bulunmaktadır:

•  Her zaman (yerel) yönetmeliklere uyduğunuzdan emin olun.
• Mümkünse enerjisiz devrelerde çalışın: Uygun kilitleme ve etiketleme prosedürlerini kullanın. Bu prosedürler kullanılmıyorsa veya uygulanmıyorsa, devrenin enerjili olduğunu varsayın.
• Enerjili devrelerde çalışırken koruyucu ekipman kullanın:
  - Yalıtımlı araçlar kullanın
  -Güvenlik gözlükleri ve bir yüz koruması giyin
  -Yalıtımlı eldivenler giyin, saat veya takıları çıkarın
  -Kulak koruması giyin
  - Yalıtımlı bir mat üzerinde durun
  -Sıradan iş kıyafetleri değil,aleve dayanıklı giysiler giyin

Bu liste, minimum öneri listesidir. Elektriksel tehlike ve bölgesel yönetmeliklere göre daha fazla koruyucu ekipman gerekli olabilir.

Doğru test aracını seçin:
-Olasılıkla kullanılacağı kategoriye ve gerilime göre en üst olarak derecelendirilmiş bir test aracı seçin (çoğunlukla 600 veya 1000       volt CAT III ve/veya 600 volt CAT IV).
-Test aracınızın gömülü giriş konektörleri yanında kategori ve gerilim işaretine ve arkasında “çift yalıtımlı” simgesine bakın.
-Test aracınızın, Birleşik Devletler'de UL ve Avrupa'da VDE veya TüV gibi iki veya daha fazla bağımsız test laboratuvarlarında test edilip onaylanmış olduğuna dair, test aracınızın arkasını kontrol edin.
-Test aracınızın yüksek kaliteli ve dayanıklı yalıtım malzemesinden üretildiğinden emin olun.
-Test aracı ohm, devamlılık veya kapasitans modunda (mevcutsa) yanlış şekilde çalışırken tehlikeleri azaltmak için, ohm, devamlılık  ve kapasitans devrelerinin gerilim testi devresindeki aynı seviyede korunduğundan emin olmak üzere el kitabını kontrol edin.
-Gerilim, bir akım ölçüm fonksiyonuna (mevcutsa) yanlış bir şekilde uygulandığında cihaz hasarını önlemek için test aracının dahili korumaya sahip olduğunu doğrulayın.
-Test aracınızın sigortalarının akım ve geriliminin, tanımlı değerleri karşıladığından emin olun. Sigorta gerilimi, test aracının gerilim değerine eşit veya daha yüksek olmalıdır.
-Aşağıdakilere sahip test kabloları kullandığınızdan emin olun:
    *Gizli konektörler
    *Parmak korumaları ve kaymaz yüzey
   *Test aracınınkilere eşit veya daha yüksek kategori değerleri
   *Çift yalıtım (simgeye bakın)
   *Prob uçlarında minimum çıplak metal
Test aracınızı inceleme ve test etme
    *Kırık bir kutu, eskimiş test kabloları veya solmuş bir ekran olup olmadığını kontrol edin.
    *Pillerin, güvenilir okumalar verecek yeterli gücü sağladığından emin olun. Birçok test aracı, ekranda pil göstergesine sahiptir.
   *Kabloları oynatırken, iç kırılmalara karşı test kablosu direncini kontrol edin (iyi durumdaki kablolar 0,1 ila 0,3 ohm arasında ölçüm verir).
  *Sigortaların bulunduğundan ve düzgün çalıştığından emin olmak için metrenin kendi test özelliğini kullanın (ayrıntılar için el kitabına
bakın).
Enerjili devrelerde ölçüm yaparken uygun çalışma uygulamalarını kullanın:
1.Önce toprak mandalını takın, ardından enerjili kabloyla temas sağlayın. Önce enerjili kabloyu, en son topraklama teli çıkarın.
2.Özellikle bir devrenin akımsız olduğunu kontrol ederken, üç noktalı test yöntemini kullanın. Önce bilinen bir enerjili devreyi test edin. Güvenilir bir devre olmayan ortamlarda çalışırken, bu adım için Deneme Birimi gibi bir taşınabilir gerilim kaynağı kullanmayı göz  önünde bulundurun. İkinci olarak, hedef devreyi test edin. Üçüncü olarak, enerjili devreyi tekrar test edin. Bu, test aracınızın ölçüm öncesinde ve sonrasında düzgün bir şekilde çalıştığını doğrular.
3.Mümkünse test aracınızı asın veya dinlendirin. Kişisel maruziyeti veya geçici akım etkilerini en aza indirmek için, elinizde tutmaktan kaçının.
4.Eski bir elektrikçi tekniğini kullanarak bir elinizi cebinizde tutun. Bu, göğsünüz çevresinde ve kalbiniz üzerinde bir kapalı devre oluşması şansını azaltacaktır.