HVACR teknisyenleri bir işlevin veya sürecin başarılı veya başarısız olduğunu belirlemek için nadiren tek bir teste güvenir. Yoğuşmalı bir birimin yanına gittiklerinde, dinlerler, kondansatör boşaltma havasının üzerinden ellerini geçirirler ve emme hattını, sıvı hattını ve boşaltma hattını kavrarlar (ve bunu yapmıyor olmayı dilerler). Bütün bunları alet kutularını açmadan önce yaparlar.

Ardından, daha kesin bir tanılama için ölçüm cihazlarını ve termometrelerini kullanırlar. Daha fazla kontrol ve ikinci kontrollerin ardından kendilerini daha iyi hissederek doğru bilgilere daha fazla yaklaşırlar. Kompresörlere gelince, soğutucu, yağ nemi ve asit testleriyle birlikte yapılan yalıtım direnci testi (IRT), zaman içinde işlevselliği kanıtlanmış olan kullandıkları bir diğer testtir.

Yalıtım direnci test cihazı kaçak akım oranını ölçmek için motorun bobinlerine ve yalıtım noktalarına "zararlı olmayan" DC gerilimi verir. Mükemmel yalıtıcı diye bir şey yoktur ve hepsi kaçak yapar. Asıl soru şudur: Ne kadar kaçak yaparlar ve yalıtım arızası veya kirlenmesinden dolayı zaman içinde yalıtımın kaçak oranı değişir mi? İkinci soru kestirimci bakım açısından önemlidir.

IRT süreklilik, sargı veya bobin direnci, ısıtma elemanlarının dirençleri, termistör direnci değerleri gibi bilgileri kontrol eder. Topraklamadaki kısa devrelerin haricinde bu ölçümlerin tamamı yalıtıcıdaki devrelerde yapılır.

Topraklamada kısa devre tespit edildiğinde, cihazda yıkıcı arıza meydana gelir ve kesti- rimci bakım ve proaktif düzeltmeler için artık çok geçtir. Yağ ve soğutucu içeren (yarı) hava geçirmez kompresördeki yıkıcı motor arızası en iyi ihtimalle kapsamlı temizlik prosedürünü gerektirir ve en kötü ihtimalle de bileşenden ziyade cihazın değişmesini gerektirir ve bunun yanında üretim zamanı ve gelir kaybına neden olur. Değişikliklerin hemen fark edilmesi için en iyisi yalıtım değerlerini düzenli olarak kontrol etmek ve bir sonraki kontrolde karşılaştırma yapabilmek için kaydetmektir.

Neyi aramalı

Yalıtım direnci değerlerini yorumlamak için kesin bir başarılı/başarısız kuralı yoktur ancak üreticiler ve kurumlar IRT değerlendirmesinin motorun öngörülen sağlığının net bir göstergesi olduğu konusunda hem fikirdir.

Elektrik motorlarının IR testi için IEEE 43 standardı kabul edilebilir değer olarak minimum 1 megohm artı kilovolt başına 1 megohm motor çalışma gerilimi verir. 460 volt motor için başarılı/ başarısız eşiği 1,46 megohm veya 500 V dc / 1.460.000 ohm ≈ 342 mikroAmper kaçak akım oranı olacaktır.

Ancak bu standart yağ veya soğutucu ile hava geçirmez şekilde mühürlenmemiş motorlar içindir. Sıvı içine batık bir motor üretici tarafından önerildiği üzere daha düşük değerler kullanacaktır. Sıvı içine batık bir motor 500 V dc uygulanarak 600.000 ohm'da veya 500 volt / 600.000 ohm ≈  833 mikroAmper kaçak akım oranı ile kabul edilebilirdir.
Yaklaşık 1975'ten beri kullanılan bazı modern yalıtımlar, yalıtım değerlerini kaçak akıma izin vermeyecek şekilde geliştirmiştir ve bunlar 20.000 megaohm'a (20 gigohm) yakın IRT değerlerine sahiptirler ve bobinlerin üzerinde yüzey kirleri olmasına bakılmaksızın IRT değerlerinin 100 megohm'un altında olması halinde kullanımlarına izin verilmez.

Hava geçirmez motor ortamı ve sonuçları

IRT'yi hava geçirmez kompresörlere uygulama kompresör motorunun çalışma ortamının doğasından dolayı iki adımlı bir prosedürdür.

1. Motor bobin yalıtımında bozulma olup olmadığını kontrol etmek için yalıtım direnci testi
2. IR testinin sonuçlarını etkileyen kirleticilerin olup olmadığının kontrolü.

İlk IR testi kapalı olan kompresörle yapılır ve ikinci test ise kompresör beş veya on dakika çalıştıktan sonra yapılır. İlk test yağ veya soğutucu içindeki kirleticileri ortaya çıkartır.

İkinci test, kirleticilerden hala etkilenmeye devam etse de bobin soğutucusu, yağı ve nemi içinde çalışmakta olan gerçek motor IR testini gerçekleştirir.

As HCFC’ler aşamalı olarak azalarak POE (polyester) yağlayıcı kullanımı gerektiren HFC'ler yaygın hale gelse de POE yağlayıcıların nem tutan yapısından dolayı kompresörler için IRT'nin önemi artmaktadır. Nemi gösteren gözetleme camları, yağ ve nem örnekleme reaktifleri ve IRT'li sıvılara ek olarak yağdaki nemi tahmin edebilmek için bir yöntem daha vardır. Bu, iyi bir yöntemdir.

IRT prosedürü

Sistemde vakum yapılırken asla yalıtım direnci testi yapmayın veya kompresör çalıştırmayın.

1. Kompresörü yalıtmak için kompresör terminallerinin bütün kablolarını çıkartın.
2. Varsa kompresör terminal çubuklarını çıkartın.
3. Terminalleri temiz ve kuru bir havluyla temizleyin.
4. Mümkünse kompresör terminallerini birlikte şöntleyin.*
5. Kompresörün tabanındaki oksitlenmeyi temizleyin ve temiz ve kuru bir havluyla silin.
6. Kompresör terminallerinin sıcaklığını ölçün. Bobinlerin sıcaklığı doğrudan ölçülemeyeceği için bobinlerle doğrudan iletimde olan kompresör terminallerinin sıcaklığını ölçmek en iyi yöntemdir. Kompresör terminalleri ortam havasının çiy noktasının üzerinde olmalıdır, aksi takdirde terminallerdeki nem okumayı etkileyebilir.
7. Verilen timsah tipi klipsi kullanarak topraklama kablosunu kompresör topraklama konumuna bağlayın.
8. Ölçeri yalıtım testi konumuna getirin ve 500 VDC test gerilimini seçin.
9. Test probunu şöntlenen kompresör terminallerine dokundurun.
10. Test probunun (veya ölçerin) üzerindeki test düğmesine test süresince (60 saniye) basın.
11. Direnç değerini ve terminal sıcaklığını kaydedin.
12. Kompresör terminallerindeki şöntü çıkartın ve elektrik bağlantılarını yapın.
13. Kompresörü 5 veya 10 dakika çalıştırın.
14. 1-11. adımları tekrarlayın.

Okumalar kaydedilmeli ve seçilen temel sıcaklığa göre sıcaklık kompanse edilmelidir. Temel sıcaklığın üzerindeki her 10°C (18°F) sapma için direnç iki katına çıkar. Temel sıcaklığın altındaki her 10°C (18°F) için direnç yarıya iner. Temel değer olarak 40°C (104°F) ayarlarsak, geçmişteki, bugünkü ve gelecekteki bütün trend ölçümleri bu değere göre kompanse edilmelidir.

Sıcaklık kompanzasyonu için şu denklemi kullanın:

K_T = 0.5 ^(T_R^-T_A^/10)
K_T, T_A'daki sıcaklık düzeltme faktörüdür

T_R, bütün ölçümlerin buna göre düzeltileceği referans sıcaklıktır (°C)

T_A gerçek test sıcaklığıdır (°C)
T_R = 40°C

Okuma IRT ölçüm cihazı ölçeğinin dışındaysa "büyüktür" (>) simgesi görüntülenerek okumanın trend amacına uygun bir değeri olmadığını gösterir ve gelecekteki değişiklikleri takip edebilmek için kaydedilmesi gerekir. Bazı modern yalıtımlarda, motorun kullanım ömrünün büyük bir bölümü boyunca, okumaların standartların ötesinde olmasını (> 2000 MΩ) ve trendin sadece motorun kullanım ömrünün sonuna doğru görülmesini beklemek mantıksız değildir. Böyle bir durumda, etkin megohm değerlerinin görüldüğü noktada, temizlik prosedürleri değerlendirilmelidir.

Aşağıdaki örnekte kompanse edilmemiş test direnci değerleri ve 40°C temel değere göre kompanse edilen tahmini bobin sıcaklığı için kompanse edilen direnç değerlerini göstermektedir. Ardından gelen iki grafikte kompanse edilmiş verilerle karşılaştırılan kompanse edilmemiş trend verileri yer alır.

*        Kompresör motor bobinlerinin çoğu kompresör içinde ortak bir bağlantıya sahiptir ve bu yüzden bobinler yalıtılamaz. Motor bobinleri yalıtılabiliyorsa üçüncü seti test ederken iki set bobinin topraklanması tercih edilir. Bütün bobin setleri test edilene kadar bu adım üç kez tekrar edilir. Böylece topraklama direncinin yanında, test edilen bobin ile diğer iki bobin ara- sındaki direnç de kontrol edilerek bobinler arasındaki yüksek kısa devre olasılığı da test edilmiş olur.

Yalıtım direncini ve kompresör kullanım ömrünü etkileyen faktörler

•      Sistemin suyunun düzgün boşaltılmaması

• Nemin soğutucuyla hidrolizi hidroflorik asit ortaya çıkartır. Hidroflorik asit camı aşındırabilir. Motor bobinlerindeki yalıtıma ne yapabilir?
• Asit borulardaki bakırı aşındırabilir. Bu bakır iletkendir ve yağın dielektrik gücünü (iletken olmayan) azaltır. Motor yataklarında bakır kaplanması meydana gelerek motorun zor çalışmasına, çalışırken daha fazla yük çekmesine veya rotor kilitlenmesine neden olur.
• POE yağlayıcıları varsa nem emilir.

•      Montaj öncesinde boruların raybalanamaması

• Bunun sonucu olarak kompresör yağında bakır talaşı oluşur. Bakır iletkendir ve yağın dielektriğini azaltır.

•      Lehimleme işlemi sırasında oksijenin nitrojen veya argon gibi soy gazla yer değiştirememesi

• Bakır oksitler iletkendir ve yağın dielektriğini azaltır.

•      Soğutucu sızıntıları

• Düşük soğutucu miktarı motorun çalışma sıcaklığının yükselmesine ve motor bobinlerinin yalıtımının gerilmesine neden olur.

Sonuç

HVACR teknisyenleri "Uygun", "Uygun Değil" kurallarını tanılama rutinlerinde uygulamayı tercih etse de teknoloji aksiyomları (durup düşünme entropisi) makinenin üretildiği anın arıza yapacağı son halinin başlangıcı olduğunu belirtir.

Bakım ve ayrıntılara verilen önem arttıkça ürünün kullanım ömrünün de uzamasını bekleriz. Arıza maliyetleri arttıkça düzenli test etmenin ve ölçümleri takip etmenin avantajları da artar.

"Sonsuz" okuma nedir?

Sonsuz bir okuma değildir. Sonsuz, test sonuçlarının ölçüm cihazının sınırlarının dışında kaldığı anlamına gelir. 9 V dc çıkıştan daha düşük olan standart bir volt ohm metre kullanıldığında, kompresör ve topraklama arasındaki okuma "Sonsuz" çıkacaktır. 500 V dc çıkışlı bir yalıtım direnci test cihazı kullanıldığında kompresör ve topraklama arasındaki okuma 20 megohm çıkacaktır. En iyi doğal yalıtıcılardan birini dikkate alın...atmosferi. Polaritede farkla yüksek bir potansiyel bulunursa elektrik bu boşluktan atlayacaktır. Bujileri dikkate alın. Yıldırımı dikkate alın.